موضوع مسئولیت برای جبران خسارت در بهره‌برداری‌های فضایی در کنوانسیون مسئولیت 1972 بحث شده است. جامعة بین‌المللی در دهة 1960 و 1970 میلادی متمرکز بر کنترل فعالیت دولت‌ها، مخصوصاً فعالیت ایالات متحده آمریکا و شوروی سابق در اکتشافات و بهره‌برداری‌های فضایی بود. تدوین مقررات بین‌المللی برای فعالیت بخش خصوصی مستقل از دولت در آن دو دهه کمتر مورد توجه دولت‌ها قرار گرفت زیرا بخش خصوصی به‌طور جدی در این حوزه به فعالیت نمی پرداخت. کنوانسیون مسئولیت 1972، تنها به موضوع مسئولیت و جبران خسارت توسط دولت‌ها توجه کرد و بحث مسئولیت و جبران خسارت توسط بخش خصوصی به قانون ملی دولت‌ها احاله شد. با توسعه و تداوم فعالیت‌های فضایی بعد از دهة هشتاد مخصوصاً در دو دهة اخیر ، فعالیت بخش خصوصی در بهره‌برداری‌ها و اکتشافات فضایی در حوزة بین‌الملل گسترش یافت، به‌طوری‌که با فعا‌‌‌ل‌تر شدن بخش خصوصی در فعالیت‌های فضایی، جنبه‌های حقوق بین‌الملل خصوصی مسئولیت و جبران خسارت اشخاص غیر دولتی بیش از پیش مورد توجه فعالان بخش فضایی قرار گرفت. از آنجا که کنوانسیون مسئولیت 1972 که به موضوع جبران خسارت نیز اشاره داشت، پاسخگوی جبران خسارت و مسئولیت بخش خصوص نبود و از طرف دیگر اجرای قانون ملی دولت پرتابگر نسبت به بخش خصوصی که تابعیت دولت‌های دیگر را داشتند باعث شد، طرفهای درگیر فعالیت‌های فضایی با انعقاد قراردادهای بین‌المللی به تعیین مسئولیت‌ها و جبران خسارت‌های احتمالی بخش خصوصی مبادرت کنند. این قراردادهای بین‌المللی برای تعیین وظایف و حقوق بخش خصوصی و جبران خسارت اشخاص حقیقی و حقوقی منعقد شده‌اند که این کمبود را در حقوق بین‌الملل فضایی بر طرف کنند. لکن این رویه تنها برای طرفهای قرارداد یک پروژه در یک دورة مشخص الزامی است و هنوز رویة متحدالشکل بین‌المللی در خصوص مسئولیت و جبران خسارت در حقوق فضایی نشده است. نویسنده در این مقاله، درصدد بیان این موضع است که با توجه به تجربة حاصل از قراردادهای بین‌المللی خدمات پرتاب شئ فضایی، نظام حقوق بین‌الملل در شرایط حاضر می‌تواند به‌منظور تقویت یکنواختی مقررات بین‌المللی مسئولیت، در کنار کنوانسیون مسئولیت 1972، کنوانسیون مسئولیت در حوزة حقوق بین‌الملل خصوصی فضایی را تدوین کند.
Process of Liability Principles in International Space Law
نویسندگان [English]
حمید کاظمی؛ علی‌اکبر گلرو
چکیده [English]
The international system proposed the liability convention 1972 for compensating damages occurred while utilizing space. However, certain key principles of liability such as some rules of conflict law and jurisdictions have been neglected there. This convention failed to provide a unified regime like that of established by the Warsaw system for air carrier liability against passengers and cargo. Because of this failure and due to the international nature of space activities, during the past two decades, states inclined toward bilateral and multilateral space agreements for determining liability and compensating probable damages. In this paper it is argued that international law system is capable of finding common points in the said agreements and taking a new step toward uniformity of international regulations of space liability by modifying the convention 1972
کلیدواژه ها [English]
International Space Law, Space Object, Liability, Jurisdiction
ابتدای صفحه