فرهاد فانی صابری؛ منصور کبگانیان؛ علیرضا فضلیاب؛ عباس آجرکار
دوره 9، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 25-35
چکیده
در این مقاله، یک الگوریتم کنترل وضعیت مقاوم، مبتنی بر روش کنترل پسگام- مد لغزشی برای یک ماهواره با استفاده از چهار چرخ عکسالعملی با ساختار هرمی طراحی شده است. پایداری مجانبی الگوریتم ارائه شده با کمک تئوری لیاپانوف در حضور دینامیک چرخ عکسالعملی اثبات شده است. سپس یک بستر تست پردازشگر در حلقه کم هزینه و بلادرنگ به منظور ارزیابی عملکرد ...
بیشتر
در این مقاله، یک الگوریتم کنترل وضعیت مقاوم، مبتنی بر روش کنترل پسگام- مد لغزشی برای یک ماهواره با استفاده از چهار چرخ عکسالعملی با ساختار هرمی طراحی شده است. پایداری مجانبی الگوریتم ارائه شده با کمک تئوری لیاپانوف در حضور دینامیک چرخ عکسالعملی اثبات شده است. سپس یک بستر تست پردازشگر در حلقه کم هزینه و بلادرنگ به منظور ارزیابی عملکرد کنترلر وضعیت طراحی شده، ساخته شده است. این بستر توانایی ارزیابی بلادرنگ کنترل وضعیت پسگام- مد لغزشی را دارد. در این بستر، مدلسازی بلادرنگ دینامیک ماهواره، اغتشاشات محیطی وارد بر آن و مدل دقیق چرخهای عکسالعملی در کامپیوتر شبیهساز انجام شده و الگوریتم کنترل وضعیت طراحی شده برای تحقق مأموریت ماهواره، بهصورت زمان حقیقی بر روی الکترونیک وضعیت پیادهسازی و عملکرد آن مورد بررسی قرار گرفته است.
حامد عارفخانی؛ مهران مهدیآبادی؛ سیدمحمدمهدی دهقان
دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 25-34
چکیده
در این مقاله، کنترل چرخش ماهواره توسط عملگرهای مغناطیسی با استفاده از قوانین کنترل «نرخ و محور چرخش» و «کاهش نرخ نوسانات» مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفته است. ارزیابی این قوانین کنترلی توسط «شبیهساز سهدرجه آزادی کنترل وضعیت ماهواره مبتنی بر یاتاقان هوایی» انجام شده است. به علت محدودیتهای ذاتی شبیهساز، ...
بیشتر
در این مقاله، کنترل چرخش ماهواره توسط عملگرهای مغناطیسی با استفاده از قوانین کنترل «نرخ و محور چرخش» و «کاهش نرخ نوسانات» مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفته است. ارزیابی این قوانین کنترلی توسط «شبیهساز سهدرجه آزادی کنترل وضعیت ماهواره مبتنی بر یاتاقان هوایی» انجام شده است. به علت محدودیتهای ذاتی شبیهساز، نتایج تست آزمایشگاهی تنها در راستای یک محور قابل رؤیت است. بنابراین برای ارزیابی دقیق سهمحوره این قوانین، ابتدا با مدلسازی معادلات دینامیکی و سینماتیکی شبیهساز و مقایسة نتایج شبیهسازی با نتایج تست آزمایشگاهی، به ارزیابی مدلسازی پرداخته میشود. پس از اثبات صحت مدلسازی، شبیهسازی سهمحوره قوانینکنترلی انجام میشود. از آنجا که مدل اعتبارسنجی شده مبنای یکسانی با معادلات مدل ماهواره دارد و تنها تمایز آن در گشتاور اغتشاشی ناشی از فاصله مرکز جرم با مرکز دوران است، میتوان از امکان کنترل سهمحوره ماهواره با این قوانین کنترل اطمینان حاصل کرد. نتایج تستها نشاندهندة عملکرد مناسب این قوانین کنترلی است.
آرمان صمدی؛ مسعود ابراهیمی کچویی؛ حسین جهانبخش
دوره 10، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 25-39
چکیده
هدف از این پژوهش بهبود توزیع پتانسیل الکتریکی بر روی سطوح فضاپیما با تغییر پوشش آنها بهمنظور کاهش خطر تخلیة الکترواستاتیک در فضاپیما میباشد. بدین منظور از نرمافزار SPIS که نرمافزار استاندارد اتحادیة اروپا برایمدلسازی و شبیهسازی برهم کنش پلاسمای فضا با فضاپیمامیباشد، استفاده شده است. در این راستا، بهترینپوششهای استفاده ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بهبود توزیع پتانسیل الکتریکی بر روی سطوح فضاپیما با تغییر پوشش آنها بهمنظور کاهش خطر تخلیة الکترواستاتیک در فضاپیما میباشد. بدین منظور از نرمافزار SPIS که نرمافزار استاندارد اتحادیة اروپا برایمدلسازی و شبیهسازی برهم کنش پلاسمای فضا با فضاپیمامیباشد، استفاده شده است. در این راستا، بهترینپوششهای استفاده شده در فضاپیماهای اخیر، جهت کاهش آرک انتخاب شده است. بر روی فضاپیما هشت سطح مجزا تعریف و برای هر سطح پوشش مختص به آن انتخاب میشود.شبیهسازیها با تغییر پوشش این سطوح مجزا از لحاظ اختلاف پتانسیل الکتریکی دیفرانسیلی و شناوری با هم مقایسه و پوشش مناسب انتخاب میشود. نتایج به طور متوسط حدود 11 درصد بهبود پتانسیل الکتریکی بر روی سطوح را نشان میدهد.
حقوق فضایی
سیدهادی محمودی؛ روح اله رهامی؛ حمید حیدری
دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 25-38
چکیده
با درج مقرراتی در اسناد حقوق فضا، دریچهای برای فعالیتهای فضاییِ تجاری مفتوح گردید. از عصر معاهدات فضا، همواره استفادههای تجاری از فضا بواسطه تزاید بازیگران و توسعهی فناوریهای نوینِ فضاپایه سرعت بیشتری گرفتهاند. هر چند چارچوب کنونی در همگامی با مسائل حقوقی ناشی از این فرایند سریع و مستمر تکافو نمیکند، لکن مقررات همین اسناد ...
بیشتر
با درج مقرراتی در اسناد حقوق فضا، دریچهای برای فعالیتهای فضاییِ تجاری مفتوح گردید. از عصر معاهدات فضا، همواره استفادههای تجاری از فضا بواسطه تزاید بازیگران و توسعهی فناوریهای نوینِ فضاپایه سرعت بیشتری گرفتهاند. هر چند چارچوب کنونی در همگامی با مسائل حقوقی ناشی از این فرایند سریع و مستمر تکافو نمیکند، لکن مقررات همین اسناد تاکنون مبنای عمل دولتها و نهادهای غیردولتی در انجام فعالیتهای فضاییِ تجاری بوده است. این نوشتار با مفروض گرفتن نیاز به توسعهی بیشتر حقوق فضا با لحاظ بُعد تجاری آن، لکن در نظر دارد از ظرفیتهای چارچوب موجود، امکان یا امتناع فعالیتهای تجاری را مورد بررسی قرار دهد و اینکه چه اندازه توسعهی حقوق نرم از طریق همکاریهای بینالمللی و توسعهی قوانین فضاییِ ملّی به هنجارگرایی نسبی فضا و پر کردن کاستیهای نظام معاهدهای کمک کرده است. بررسی اولیه حاکی از تجویز این فعالیتها علیرغم توقف هنجارسازیِ قراردادی و وجود محدودیتهای منبعث از اصولی همچون منع تصاحب، میراث مشترک بشریت و تسهیم عادلانه است.
طراحی سامانههای فضایی: فضاپیماها، ماهوارهها، ایستگاههای فضایی وتجهیزات آنها
قاسم حیدری؛ مریم کیانی؛ سید حسین پورتاکدوست؛ محمد سینجلی
دوره 13، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 25-38
چکیده
مدارهای هالهای به واسطه ویژگیهایی همچون حرکتهای تناوبی حول نقطه تعادلی برای رصد و مطالعه فضا اهمیت ویژهای دارند. از این رو، مقاله حاضر به طراحی مسیر انتقال بهینه به مدار هالهای پرداخته است. برای حل این مسئله کنترل بهینه از رویکرد هموتوپی در کنار روش پرتابی استفاده شدهاست. این روش باعث بهبود سرعت همگرایی و رسیدن به حدس اولیه ...
بیشتر
مدارهای هالهای به واسطه ویژگیهایی همچون حرکتهای تناوبی حول نقطه تعادلی برای رصد و مطالعه فضا اهمیت ویژهای دارند. از این رو، مقاله حاضر به طراحی مسیر انتقال بهینه به مدار هالهای پرداخته است. برای حل این مسئله کنترل بهینه از رویکرد هموتوپی در کنار روش پرتابی استفاده شدهاست. این روش باعث بهبود سرعت همگرایی و رسیدن به حدس اولیه بهتری میشود. مسیر بهینه طراحیشده، فضاپیمایی در مدار حول زمین را به یک مدار هالهای حول نقطه لاگرانژی L1 سیستم سه جسم زمین-ماه منتقل میکند. سیستم پیشران فضاپیما از نوع تراست-کم با ضربه ویژه ثابت در نظر گرفته شده است. رویکرد هموتوپی دامنه گستردهای دارد که از آن میان، روش ادامهی هموتوپی در این پژوهش مدنظر قرار گرفتهاست. هدف از مسیر طراحی شده، انتقال با کمینه مصرف سوخت است که به کمک رویکرد هموتوپی از تغییر شکل حل مساله کمینه مصرف انرژی به دست آمده است. در واقع رویکرد هموتوپی سبب تسهیل حل مساله دشوار کمینه مصرف سوخت شده است.
طراحی سامانههای فضایی: فضاپیماها، ماهوارهها، ایستگاههای فضایی وتجهیزات آنها
Ramin Kamali Moghadam؛ Mohammad Taeibi Rahni؛ Salar Heyat Davoudian؛ Reinhard Miller
دوره 15، ویژه نامه انگلیسی ، فروردین 1401، ، صفحه 25-33
چکیده
Superhydrophobic coatings can be made by creating a micro-sized structure on a surface providing super-repellent properties. Numerical simulation of drop dynamics and motion on a superhydrophobic surface helps us understand control and building surface textures and find optimum micro structured coatings of maximum hydrophobicity. In the present work, the dynamics of drops on superhydrophobic inclined micro-structured surfaces is studied, using a finite element method. The governing equations and important dimensionless numbers are described and a numerical algorithm is introduced. The validation ...
بیشتر
Superhydrophobic coatings can be made by creating a micro-sized structure on a surface providing super-repellent properties. Numerical simulation of drop dynamics and motion on a superhydrophobic surface helps us understand control and building surface textures and find optimum micro structured coatings of maximum hydrophobicity. In the present work, the dynamics of drops on superhydrophobic inclined micro-structured surfaces is studied, using a finite element method. The governing equations and important dimensionless numbers are described and a numerical algorithm is introduced. The validation of the numerical algorithm is performed by simulation of drop motion attached to an inclined surface. In addition, droplet movement on the micro structured surface is numerically simulated on smooth and microstructured surfaces in the same conditions. Comparison of the results shows the effect of microstructured coating on the surface hydrophobicity properties.
طراحی سامانههای فضایی: فضاپیماها، ماهوارهها، ایستگاههای فضایی وتجهیزات آنها
مصطفی جعفرپناه؛ حسن ناصح
دوره 14، شماره 4 ، دی 1400، ، صفحه 25-33
چکیده
هدف از این مقاله، ارائه مدل تخمین هزینهی سامانههای پیشرانش فضایی سرمازا/نیمهسرمازا میباشد. در این راستا، انتخاب سامانه پیشرانش بهینه (از منظر نوع سوخت و اکسیدکننده) با هدف افزایش کارآیی و کاهش هزینه صورت پذیرفته است. سپس، نمونههای زوج سوخت و اکسیدکننده سامانه پیشرانش بر مبنای مشخصات جرمی – انرژتیک (وزن موتور – ضربه ویژه) ...
بیشتر
هدف از این مقاله، ارائه مدل تخمین هزینهی سامانههای پیشرانش فضایی سرمازا/نیمهسرمازا میباشد. در این راستا، انتخاب سامانه پیشرانش بهینه (از منظر نوع سوخت و اکسیدکننده) با هدف افزایش کارآیی و کاهش هزینه صورت پذیرفته است. سپس، نمونههای زوج سوخت و اکسیدکننده سامانه پیشرانش بر مبنای مشخصات جرمی – انرژتیک (وزن موتور – ضربه ویژه) سامانهی پیشرانش و همچنین نوع سیکل کاری موتور با نگاه به امکانپذیری ماموریت، تعیین میشود. برای این منظور، روندنمایی برای اجرا و استفاده از مدل تخمین هزینهی پیشنهادی تدوین شده است. در این روندنما، از روابط ریاضی موجود مدل تخمین هزینه استخراج میشود و با استفاده از مدلهای موجود مورد صحهگذاری قرار میگیرد. در نهایت خروجی این روندنما، نمودار هزینه- کارآیی (ضربه ویژه) برای هفت زوج سوخت و اکسیدکننده، انتخاب موتور براساس بیشینه ضربه ویژه، ایجاد فضای جستجوی طراحی برای بهینهسازی هزینه-زمان در پروژههای فضایی میباشد.
طراحی زیرمجموعههای فضایی: (هدایت، کنترل، سازه و...)
محمد نوابی؛ نازنین صفایی
دوره 13، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 25-35
چکیده
همواره در طی مأموریتهای فضایی عدم قطعیت در مسئله کنترل وضعیت ماهوارهها وجود دارد. از این رو کنترل تطبیقی روشی است که مورد توجه قرار میگیرد. از جمله مشکلات کنترل تطبیقی متداول حجم محاسباتی بالا و نبود روش تئوری عمومی برای طراحی مکانیزم تطبیق میباشد. در این مقاله یک روش کنترلی بر اساس مفاهیم تطبیقی و بهینه با استفاده از پارامترهای ...
بیشتر
همواره در طی مأموریتهای فضایی عدم قطعیت در مسئله کنترل وضعیت ماهوارهها وجود دارد. از این رو کنترل تطبیقی روشی است که مورد توجه قرار میگیرد. از جمله مشکلات کنترل تطبیقی متداول حجم محاسباتی بالا و نبود روش تئوری عمومی برای طراحی مکانیزم تطبیق میباشد. در این مقاله یک روش کنترلی بر اساس مفاهیم تطبیقی و بهینه با استفاده از پارامترهای مارکوف جهت کنترل سرعت زاویهای و وضعیت ماهواره معرفی میشود. این روش دارای قابلیت دنبالهروی فرمان است، و بر اساس گروه متعامد خاص از مرتبه سه گسترش مییابد و مشکل سینگولاریتی ندارد. همچنین جهت مقایسه این روش با دیگر روشهای کنترلی، روش کنترلی بهینه تنظیمکننده مربعی خطی (LQR) نیز شبیهسازی میگردد. در نهایت نتایج حاصل از شبیهسازیها بیانگر این است که عملکرد روش کنترلی تطبیقی ارائه شده بهینه است، و همچنین این روش نسبت به عدم قطعیت در اینرسی مقاوم میباشد.
محمد علی شریفی؛ فرهاد صمدزادگان؛ سعید فرزانه
دوره 2، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 27-38
چکیده
امروزه، با در اختیار قرارگرفتن دوربینهای رقومی با دقت هندسی و رادیومتریک بالا، فصل جدیدی در بهکارگیری نجوم ژئودتیک در کاربردهای مختلفی نظیر تعیین وضعیت ماهواره، مختصات نجومی و مؤلفههای انحراف قائم، تحت عنوان نجوم ژئودتیک بینایی- مبنا گشوده شده است. در روشهای اخیربا استفاده از یک CCDمناسب و بهکارگیری تلسکوپی مناسب میتوان ...
بیشتر
امروزه، با در اختیار قرارگرفتن دوربینهای رقومی با دقت هندسی و رادیومتریک بالا، فصل جدیدی در بهکارگیری نجوم ژئودتیک در کاربردهای مختلفی نظیر تعیین وضعیت ماهواره، مختصات نجومی و مؤلفههای انحراف قائم، تحت عنوان نجوم ژئودتیک بینایی- مبنا گشوده شده است. در روشهای اخیربا استفاده از یک CCDمناسب و بهکارگیری تلسکوپی مناسب میتوان روشی با قابلیت رؤیتپذیری بالا برای ثبت ستارگان بهوجود آورد که برخلاف روشهای سنتی نجوم ژئودتیک نیازمند انجام مشاهدات طولانی و زمانبر و کارشناسان خبره نیست. مسئلة مهم در شناسایی اتوماتیک ستاره در سیستمهای بینایی- مبنا، دستیابی به روشی سریع با قابلیت اعتماد و دقت بالا در استخراج ستارگان تصویربرداری شده است. در این مقاله، با استفاده از الگوریتم پیشنهادینقطة کلیدها از طریق یک روش فیلترینگ مرحلهای در فضای مقیاس مشخص میشوند. مزیت اصلی این روش مقاومبودن ویژگیهای محلی تصویر در برابر تغییرات مقیاس و حساسیت کمتر نسبت به نور و تغییرات هندسی است. از ویژگیهای منحصر به فرد در این روش میتوان به تعیین مراکز ستارگان بدون در نظر گرفتن شکل تابع توزیع نقطهای (PSF) همچنین استخراج ستارگان با قدر مشخص از تصویر اشاره کرد.
حسین بلندی؛ محمد حسن اشتری؛ سیدمجید اسماعیلزاده؛ مهران حق پرست
دوره 6، شماره 3 ، مهر 1392، ، صفحه 27-37
چکیده
در این مقاله، رویة پیشبینی موقعیت ماهواره بر اساس فیلتر کالمن توسعه یافته و با مدنظر قرار دادن ملاحظات سختافزاری پیادهسازی و در عین حال حصول دقت مطلوب در فرآیند تعیین موقعیت ماهواره مورد بررسی قرار گرفته است.در این راستا ابتدا نیروهای شاخص و مؤثر بر دینامیک مداری ماهواره مدلسازی و روابط غیرخطی حاکم بر حرکت مداری ماهواره ارائه ...
بیشتر
در این مقاله، رویة پیشبینی موقعیت ماهواره بر اساس فیلتر کالمن توسعه یافته و با مدنظر قرار دادن ملاحظات سختافزاری پیادهسازی و در عین حال حصول دقت مطلوب در فرآیند تعیین موقعیت ماهواره مورد بررسی قرار گرفته است.در این راستا ابتدا نیروهای شاخص و مؤثر بر دینامیک مداری ماهواره مدلسازی و روابط غیرخطی حاکم بر حرکت مداری ماهواره ارائه شده است. به منظور افزایش دقت پیشبینی موقعیت ماهواره هارمونیکهای j2, j3و j4 تابع پتانسیل زمین در معادلات دینامیک مداری لحاظ شده و با استفاده از خطیسازی دینامیک سیستم و اعمال فیلتر کالمن توسعه یافته EKFموقعیت آتی ماهواره پیشبینی میگردد. دادههای اندازهگیری مورد استفاده، بردار موقعیت و سرعت ماهواره بوده که از گیرندة GPSحاصل میشوند. از آنجا که در این مقاله ملاحظات طراحی سیستمی ماهواره نیز مدنظر قرار گرفته است، لذا مدت زمان، سناریو روشن کردن گیرندههای GPS، بر اساس ملاحظات توان الکتریکی مصرفی مورد بحث قرار گرفته است، تا علاوه بر کاهش توان مصرفی، عملکرد زیر سیستم تعیین موقعیت با دقت مناسب ادامه یابد. در انتها با انجام شبیهسازی بر روی یک ماهواره ارتفاع پایین LEOو مقایسه نتایج با نرمافزار STK، صحت مدلسازیهای انجام شده و روابط بهکارگیری شده مورد تأیید قرار گرفته است.
محمد نوابی؛ مهدی رضا اخلومدی
دوره 8، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 27-40
چکیده
در این مقاله، یک کنترل بهینه غیرخطی برای مسئله ملاقات و اتصال مداری پیشنهاد شده است. فضاپیمایی که قصد ملاقات و اتصال با هدف را دارد توسط عملگرهای کنترلی به نوعی کنترل میشود تا ملاقاتی امن و پایدار با رعایت ملزومات و قیود مسئله صورت پذیرد. با استفاده از معادلات غیرخطی دینامیک موقعیت و وضعیت فضاپیما به صورت نسبی برای مدار دایروی ...
بیشتر
در این مقاله، یک کنترل بهینه غیرخطی برای مسئله ملاقات و اتصال مداری پیشنهاد شده است. فضاپیمایی که قصد ملاقات و اتصال با هدف را دارد توسط عملگرهای کنترلی به نوعی کنترل میشود تا ملاقاتی امن و پایدار با رعایت ملزومات و قیود مسئله صورت پذیرد. با استفاده از معادلات غیرخطی دینامیک موقعیت و وضعیت فضاپیما به صورت نسبی برای مدار دایروی و بیضوی در حضور چرخهای عکسالعملی و بدون چرخ به طراحی کنترلر بهینه پرداخته میشود. تابع هزینة کنترل بهینه به فرم تنظیمکنندة مربعی غیرخطی بیان میشود و قیود کنترلی به مسئله اعمال میشود تا کنترل استخراج شده در محدودة مجاز مومنتوم خروجی چرخها قرار گیرد. به دلیل اهمیت مقاومت به عدم قطعیتها در سیستم، کنترل بهینة غیرخطی برای این مسئله با استفاده از معادلة ریکاتی وابسته به حالت بر اساس روش تحلیلی بردارهای ویژه ماتریس همیلتونین استخراج میشود. نتایج شبیهسازی مبین مناسب بودن این روش کنترل غیرخطی برای فرایند ملاقات و اتصال مداری است.
اسد صاغری؛ هادی ویسی؛ امیررضا کوثری
دوره 9، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 27-36
چکیده
پارامترهای مداری در قالب یکی از ورودیهای اصلی طراحی زیرسیستم تأمین توان و کنترل دمای ماهواره مطرح است. مواردی مثل زمان سایه، زاویة تابش خورشید به پنلها، آلبدو و تششعات گرمایی زمین به مشخصات مداری ماهواره وابسته است. در این تحقیق با استفاده از روشهای شبیه سازی دقیق، تمامی موارد یادشده در طول مأموریت شبیه سازی شده است و فرایند طراحی ...
بیشتر
پارامترهای مداری در قالب یکی از ورودیهای اصلی طراحی زیرسیستم تأمین توان و کنترل دمای ماهواره مطرح است. مواردی مثل زمان سایه، زاویة تابش خورشید به پنلها، آلبدو و تششعات گرمایی زمین به مشخصات مداری ماهواره وابسته است. در این تحقیق با استفاده از روشهای شبیه سازی دقیق، تمامی موارد یادشده در طول مأموریت شبیه سازی شده است و فرایند طراحی بهینة مدار با هدف کمینه کردن تعداد روزهایی از مأموریت که تضمین تأمین توان ماهواره از دست میرود و همچنین، کمینه کردن بار حرارتی وارده به ماهواره و انحراف از معیار استاندارد آن با استفاه از روشهای بهینه سازی فراابتکاری انجام شده است و در نهایت جواب بهینه برای دو پیکربندی متداول ماهواره مقایسه شده است.
حمید کاظمی؛ علی اکبر گلرو
دوره 9، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 27-37
چکیده
تعهد دولتها در اجرای تعهدات بینالمللی متضمن اعمال حاکمیت بر بخشهای دولتی و خصوصی متبوع خود است. بر مبنای معاهدة فضای ماورای جو، دولتها باید بر اشخاص حقیقی و حقوقی متبوع خود که در فعالیتهای فضایی شرکت میکنند، نظارت داشته باشند. نحوة اعمال حاکمیت دولتها بر فعالیتهای فضایی براساس تدوین مقررات لازم برای صدور مجوز فعالیتهای ...
بیشتر
تعهد دولتها در اجرای تعهدات بینالمللی متضمن اعمال حاکمیت بر بخشهای دولتی و خصوصی متبوع خود است. بر مبنای معاهدة فضای ماورای جو، دولتها باید بر اشخاص حقیقی و حقوقی متبوع خود که در فعالیتهای فضایی شرکت میکنند، نظارت داشته باشند. نحوة اعمال حاکمیت دولتها بر فعالیتهای فضایی براساس تدوین مقررات لازم برای صدور مجوز فعالیتهای فضایی و ایجاد مقام صالح است. بررسی تطبیقی برخی قوانین ملی کشورها نشان میدهد ساز و کار دولتها بر اساس نظامهای حقوقی حاکم بر آنها متفاوت است لکن وجوه مشترکی در ایجاد مقررات و ایجاد مقام صالح برای اعمال حاکمیت بر فعالیتهای فضایی وجود دارد. این مقاله، علاوه بر تبیین تعهد دولتها از منظر حقوق بینالملل فضایی به بررسی تطبیقی برخی فعالیتهای فضایی توجه میکند که دولتها حاکمیت خود را در چارچوب تعیین مقام صالح و صدور مجوزهای لازم بر آنها اعمال میکنند که برای قانونگذار ملی در نحوة تدوین مقررات لازم مفید است.
فاطمه صادقی کیا
دوره 10، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 27-34
چکیده
در این مقاله، ویژگیهای استفاده از فناوری پلاسما در آنتن سیستمهای ارتباطی حوزة فضایی مورد بررسی و پژوهش قرار میگیرد. در راستای بررسی قابلیت جایگزینی آنتنهای فلزی با عناصر پلاسمایی معادل در سیستمهای فضایی و ایستگاه زمینی، مشخصات ساختاری و عملکردی آنتن پلاسمای نمونه ارائه میشود. با توجه به نتایج حاصل از تحلیلهای ...
بیشتر
در این مقاله، ویژگیهای استفاده از فناوری پلاسما در آنتن سیستمهای ارتباطی حوزة فضایی مورد بررسی و پژوهش قرار میگیرد. در راستای بررسی قابلیت جایگزینی آنتنهای فلزی با عناصر پلاسمایی معادل در سیستمهای فضایی و ایستگاه زمینی، مشخصات ساختاری و عملکردی آنتن پلاسمای نمونه ارائه میشود. با توجه به نتایج حاصل از تحلیلهای نرمافزاری و اندازهگیریهای انجام شده بر روی آنتن تحت تست درخصوص قابلیت تغییر فرکانس کاری در یک آنتن پلاسمایی، امکان استفادة مشترک و غیرهمزمان از یک آنتن در چند سیستم ارتباطی فراهم است و این ویژگی سبب میشود علاوه بر کاهش تعداد آنتنها در یک فضای محدود، تداخلات الکترومغناطیسی آنها نیز کاهش یابند. بررسی نرمافزاری استفاده از عناصر پلاسمایی در آرایهها، بهویژه آرایههای دایروی، از دیگر دستاوردهای این مقاله پژوهشی است. آرایههای پلاسمایی دایروی میتوانند در جهتیابهای سیگنالهای رادیویی، بهویژه در ایستگاههای زمینی سامانههای بازگشتپذیر، مورد استفاده قرار گیرند و قابلیت چرخش الگوی تشعشعی بسیار جهتدار و با دقت نشانهروی بالا را در فضای دایروی فراهم کنند.
سنجش از دور
مسعود طایفی فیجانی؛ سعید آزادنژاد؛ مسعود مرادی
دوره 14، شماره 2 ، تیر 1400، ، صفحه 27-36
چکیده
آگاهی از روند تغییرات تراکمی عرصههای جنگلی نیازمند مدلی کارآ برای طبقهبندی تاجپوشش جنگل است. چالش مقدماتی تفکیک تاجپوشش جنگل از سایر پوششهای گیاهی غیرجنگلی نظیر بوتهزارها، نیزارها و بیشههای متراکم است. در ادامه تلاشهای قبلی برای بهبود عملکرد مدل FCD در این پژوهش با افزودن شاخص FCCI توأم با اعمال کرنل میانگین عملکرد مدل ...
بیشتر
آگاهی از روند تغییرات تراکمی عرصههای جنگلی نیازمند مدلی کارآ برای طبقهبندی تاجپوشش جنگل است. چالش مقدماتی تفکیک تاجپوشش جنگل از سایر پوششهای گیاهی غیرجنگلی نظیر بوتهزارها، نیزارها و بیشههای متراکم است. در ادامه تلاشهای قبلی برای بهبود عملکرد مدل FCD در این پژوهش با افزودن شاخص FCCI توأم با اعمال کرنل میانگین عملکرد مدل FCD ارتقاء یافت. طبقهبندی تاج پوشش تراکمی جنگلهای هیرکانی مبتنی بر تصاویر سال 1396 سنجنده لندست 8 به منظور پیادهسازی، ارزیابی، صحتسنجی و تحلیل نتایج برگزیده شد. افزایش دقت مدل و حصول نتایج بهتر کاملا ملموس بوده و حتی از تفسیر چشمی نتایج نیز قابل تأیید است. تحلیل آماری نتایج نیز از افزایش 10% و 24% دقت کلی و ضریب کاپا مدل بهبودیافته نسبت به مدل اولیه حکایت دارد که البته در دو کلاس متراکم و بدون جنگل بارزتر مینمود. بصورت مشخص دقت کلاسی این دو منطقه در نتایج حاصل از مدل بهبودیافته به ترتیب حدود 13% و 7% افزایش نشان میدهد
ارتباطات
محمد فتحی؛ جواد رنجبر
دوره 15، شماره 2 ، تیر 1401، ، صفحه 27-41
چکیده
در شرایط اورژانسی که امکان استفاده از بسترهای مخابراتی زمینی یا فضایی وجود ندارد و یا در شرایطی که نیاز به برقراری ارتباطی مخابراتی در مناطقی دورافتاده که فاقد بسترهای مورد نیاز مخابراتی هستند وجود دارد، به طور معمول از فناوری بالنهای مقید برای تبادل اطلاعات استفاده میگردد. فناوری بالنهای مقید علیرغم تمام مزایایشان، دارای ...
بیشتر
در شرایط اورژانسی که امکان استفاده از بسترهای مخابراتی زمینی یا فضایی وجود ندارد و یا در شرایطی که نیاز به برقراری ارتباطی مخابراتی در مناطقی دورافتاده که فاقد بسترهای مورد نیاز مخابراتی هستند وجود دارد، به طور معمول از فناوری بالنهای مقید برای تبادل اطلاعات استفاده میگردد. فناوری بالنهای مقید علیرغم تمام مزایایشان، دارای عیب قابلیت پوششدهی منطقهای کوچک هستند. در این مقاله، به منظور بهرهگیری همزمان از مزایای بالنهای مقید و پوششدهی یک منطقهی وسیع، استفاده از یک بالن مجهز به مکانیزم نشانهروی آنتن پیشنهاد شده و به مدلسازی سینماتیکی و دینامیکی مکانیزم پیشنهادی پرداخته شده است. در این کار مدل سینماتیکی استخراج شده توسط نرمافزار RoboAnalyzer و همچنین تولباکس Robotics از نرمافزار MATLAB مورد اعتبارسنجی قرار گرفته است. مکانیزیم مدلسازی شده قابلیت دوران در دو جهت قوسافقی و قوسعمودی را برای آنتن فراهم میآورد و بدین ترتیب ناحیه تحت پوشش آنتن را به طور چشمگیری افزایش میدهد.
فناوریهای نوین در فضا
پدرام حاجی پور؛ رقیه کریم زاده بائی؛ هومن ضرابی؛ رقیه دوست؛ لیلا محمدی
دوره 16، شماره 2 ، خرداد 1402، ، صفحه 27-42
چکیده
با توجه به مشخصات فنی نسل های آینده مخابرات ( نسل پنجم و بعد ازآن) که می بایست سرویس های نوین با نرخ داده بسیار بالارا در حداقل زمان و یک پوشش گسترده ارایه نماید و همچنین افزایش تصاعدی ترافیک، بکارگیری شبکه های ترکیبی فضایی- هوایی- زمینی امری ضروری است. باید توجه داشت که مدیریت این نوع شبکه های ترکیبی، دارای چالش هایی اساسی در ارایه چنین ...
بیشتر
با توجه به مشخصات فنی نسل های آینده مخابرات ( نسل پنجم و بعد ازآن) که می بایست سرویس های نوین با نرخ داده بسیار بالارا در حداقل زمان و یک پوشش گسترده ارایه نماید و همچنین افزایش تصاعدی ترافیک، بکارگیری شبکه های ترکیبی فضایی- هوایی- زمینی امری ضروری است. باید توجه داشت که مدیریت این نوع شبکه های ترکیبی، دارای چالش هایی اساسی در ارایه چنین سرویس هایی میباشند. این درحالی است که مدیریت هوشمند منابع در شبکه های ترکیبی مبتنی بر ماهواره، منجر به افزایش ظرفیت و بهبود کیفیت ارائه سرویس خواهد شد. به همین منظور در این مقاله به بررسی جامع بکارگیری هوش مصنوعی در حوزه ارتباطات ماهواره ای پرداخته خواهد شد. در حوزه افزایش هوشمند ظرفیت، عوامل مختلفی مانند نحوه پیکربندی شبکه، نحوه تخصیص منابع از قبیل طیف، انرژی و توان با ملاحظه مدیریت هوشمند تداخل مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نهایتا در حوزه بهبود کیفیت سرویس عواملی مانند نحوه مدل سازی و پیش بینی هوشمند ترافیک و همچنین نحوه مقابله با شرایط مخرب محیطی ارائه خواهد شد.
حسین بلندی؛ مهران حق پرست؛ مصطفی عابدی
دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 29-40
چکیده
هدف از این مقاله، طراحی یک زیرسیستم کنترل وضعیت تحملپذیر عیب است که قابلیتهای تشخیص، شناسایی و اصلاح عیب را در این زیرسیستم ایجاد میکند. در این راستا، استفاده از روش تاکاگی- سوگنو برای مدلسازی دقیق دینامیک غیرخطی ماهواره مدنظر قرار گرفته است، که بر اساس آن میتوان از قابلیت رؤیتگرهای تطبیقی خطی برای دینامیک غیر خطی ماهواره ...
بیشتر
هدف از این مقاله، طراحی یک زیرسیستم کنترل وضعیت تحملپذیر عیب است که قابلیتهای تشخیص، شناسایی و اصلاح عیب را در این زیرسیستم ایجاد میکند. در این راستا، استفاده از روش تاکاگی- سوگنو برای مدلسازی دقیق دینامیک غیرخطی ماهواره مدنظر قرار گرفته است، که بر اساس آن میتوان از قابلیت رؤیتگرهای تطبیقی خطی برای دینامیک غیر خطی ماهواره بهرهگیری کرد. در رؤیتگر تطبیقی طراحی شده، عیب حادث شونده در چرخهای عکسالعملی بر اساس یک الگوریتم تطبیقی، تخمین زده شده که امکان تشخیص و شناسایی عیب در عملگرها را ایجاد میکند. ایدة مورد استفاده در بخش اصلاح عیب، استفاده از یک قانون کنترل خطیسازی فیدبک پسگام است که از عیب تخمین زده شده توسط رؤیتگر تطبیقی بهعنوان بخش جبرانساز در این الگوریتم بهرهگیری شده است. بر این اساس، محدود ماندن خطای کنترل وضعیت بهرغم بروز عیب در عملگرها تضمین میشود. در انتها با انجام شبیهسازی، الگوریتمهایطراحی شده ارزیابی میشوند.
سیاستگذاری فضایی
لیلا محمدی؛ پروین سجودی؛ محمد بد؛ سعید شیخ زاده
دوره 16، شماره 4 ، دی 1402، ، صفحه 29-40
چکیده
با توجه به تنوع جغرافیایی کشور و الزام برای بالا بردن ضرایب اطمینان و نفوذ دسترسی و همچنین به دلیل نیازمندیهای خدمات آینده و در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی، استفاده از ارتباطات ماهوارهای امری اجتنابناپذیر است. در حال حاضر به دلیل نبود ماهواره مخابراتی ملی، ارتباطات ماهوارهای به جایگاه شایستهای در شبکه ارتباطی کشور دست نیافته ...
بیشتر
با توجه به تنوع جغرافیایی کشور و الزام برای بالا بردن ضرایب اطمینان و نفوذ دسترسی و همچنین به دلیل نیازمندیهای خدمات آینده و در نظر گرفتن ملاحظات اقتصادی، استفاده از ارتباطات ماهوارهای امری اجتنابناپذیر است. در حال حاضر به دلیل نبود ماهواره مخابراتی ملی، ارتباطات ماهوارهای به جایگاه شایستهای در شبکه ارتباطی کشور دست نیافته است و تنها به برخی کاربردهای محدود از جمله کاربردهای بانکی، نفت و گاز محدود شده است. با در نظر گرفتن توسعه شبکههای پهنباند در کشور، نیاز به انتقال دادههای حجیم با نرخ بالا، ایجاد عدالت اجتماعی و افزایش ضریب نفوذ اینترنت و فراهم نمودن دسترسی به خدمات گوناگون و سرانجام همراستا با برنامههای کلان کشور، لازم است توسعه ارتباطات ماهوارهای به صورت جدی مورد توجه و بررسی قرار گیرد. به این منظور در این مقاله در راستای پوشش نیازهای موجود، تحلیلی جامع از شرایط بازار برای خدمات مختلف در کشور صورت گرفته است. از این رو و با استناد به نتایج این مقاله میتوان انتظار داشت تا شکاف موجود مابین ارائه خدمات و نیاز به دریافت آنها به صورت ملموستری درآید و در نتیجه ضرورت استفاده از ارتباطات ماهوارهای در توسعه شبکه ملی اطلاعات به صورت واضح مشخص گردد.
ولی اله غفاری؛ پاکنوش کریم آقایی
دوره 11، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 31-40
چکیده
در امر هدایت اجسام، عمدتاً از قوانین هدایت مبتنی بر تغییرات زاویة خط دید استفاده میشود. در این قوانین هدایت، معمولاًکمیتهایی از قبیل شتاب هدف، تغییرات زاویة خط دید و سرعت نزدیک شوندگی با سنسور مناسب اندازهگیری شده و در اختیار قانون هدایت قرار میگیرد. مادامی که نویز کمیتهایاندازهگیری شده، واریانس کوچکی داشته باشد میتوان ...
بیشتر
در امر هدایت اجسام، عمدتاً از قوانین هدایت مبتنی بر تغییرات زاویة خط دید استفاده میشود. در این قوانین هدایت، معمولاًکمیتهایی از قبیل شتاب هدف، تغییرات زاویة خط دید و سرعت نزدیک شوندگی با سنسور مناسب اندازهگیری شده و در اختیار قانون هدایت قرار میگیرد. مادامی که نویز کمیتهایاندازهگیری شده، واریانس کوچکی داشته باشد میتوان اثر آن را در عملکرد سیستم هدایتنادیده گرفت. اما، اگر واریانس نویز قابل توجه باشد، ممکن است بر پایداری و یا عملکرد حلقة هدایت اثرگذار باشد. بنابراین، در این مقاله با در نظر گرفتن نویز اندازهگیری، پایداری سیستم هدایت تحلیل می شود. تا قانون هدایت مناسب برای آن انتخاب شود. نتایج بدست آمده، در یک مثال عددی شبیهسازی میشود. نتایج شبیهسازی، کارآمدی روش پیشنهادی در پژوهش حاضر را نشان می دهد.
فناوریهای نوین در فضا
سجاد سمیع پور؛ علیرضا طلوعی؛ والادیمیر باتراکف
دوره 15، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 31-43
چکیده
توسعه صنعت هوافضا مستلزم تلاش دائم برای طراحی و ساخت سازههای سبکتر و کارآمدتر است. سازههای کامپوزیتی شبکهای، کاربرد نوین و فناورانه از کامپوزیتها برای کاهش وزن سازههای هوافضایی است. استفاده از روشهای کارآمد و پیشرفته مانند بافت دورانی در ساخت سازههای استوانهای کامپوزیتی شبکهای مورد نیاز است. در این مقاله یک سازه ...
بیشتر
توسعه صنعت هوافضا مستلزم تلاش دائم برای طراحی و ساخت سازههای سبکتر و کارآمدتر است. سازههای کامپوزیتی شبکهای، کاربرد نوین و فناورانه از کامپوزیتها برای کاهش وزن سازههای هوافضایی است. استفاده از روشهای کارآمد و پیشرفته مانند بافت دورانی در ساخت سازههای استوانهای کامپوزیتی شبکهای مورد نیاز است. در این مقاله یک سازه استوانهای شبکهای کامپوزیتی تقویت شده با الیاف کربن بافته شده با کاربرد هوافضایی مورد مطالعه قرار گرفته است. یک روش برای تعیین پارامترهای ساختاری پیشسازه، یک فرآیند جدید برای تولید سازه شبکهای و همچنین یک روش برای تعیین پارامترهای تکنولوژیکی دستگاه بافت دورانی به منظور تولید پیشسازه توسعه داده شده است. یک سازه نمونه ساخته شده و مورد آزمایش قرار گرفته است. مطالعات نرم افزاری و تجربی نمونههای سازه شبکهای به منظور صحت سنجی روشهای تعیین پارامترهای مکانیکی، سازهای و تکنولوژیکی انجام شده است.
مسعود طایفی فیجانی؛ عباس علیمحمدی سراب؛ محمد جواد ولدان زوج
دوره 12، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 31-42
چکیده
هدف از این پژوهش دستیابی به مدلی کارآ، ساده و با دقت مناسب برای پایش روند تغییرات تراکمی جنگلهای هیرکانی است. مبنای نگارگر تاج پوشش جنگل تلفیق شاخصهای طیفی است. در این پژوهش، به منظور بهبود نتایج، از تلفیق دادهها استفاده میشود. بدین منظور، با حفظ مشخصههای طیفی و رادیومتریکی، از دو الگوریتم پاسخ طیفی و smoothing filter based intensity modulation ...
بیشتر
هدف از این پژوهش دستیابی به مدلی کارآ، ساده و با دقت مناسب برای پایش روند تغییرات تراکمی جنگلهای هیرکانی است. مبنای نگارگر تاج پوشش جنگل تلفیق شاخصهای طیفی است. در این پژوهش، به منظور بهبود نتایج، از تلفیق دادهها استفاده میشود. بدین منظور، با حفظ مشخصههای طیفی و رادیومتریکی، از دو الگوریتم پاسخ طیفی و smoothing filter based intensity modulation به اختصار SFIM استفاده شد. حوزه آبخیز هراز به منظور پیادهسازی، و ارزیابی نتایج انتخاب گردید. نقشه مرجع به تفکیک کلاسهای تراکمی تنک، نیمه انبوه، انبوه و فاقد پوشش جنگل، مورد استفاده قرار گرفت. مدل در برآورد تاجپوششهای میانی تنک و نیمهانبوه ضعیف بوده و در تشخیصپوششهای متراکم و مناطق فاقد تاجپوشش دقت مطلوبی دارد. این نتیجه از تصاویر حاصل از همافزایی باندها نیز احصاء شد. از اینروی مدل مناسبی برای پایش جنگلهای هیرکانی است. استفاده از تصاویر با قدرت تفکیک مکانی بالاتر منجر به افزایش دقت مکانیابی مدل و بالطبع دقت طبقهبندی خواهد شد.
مهندسی فضایی
محمد ندافی پور میبدی؛ حسن ناصح؛ فتح الله امی
دوره 12، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 35-46
چکیده
در حال حاضر، تعداد نمونه مورد نیاز برای رسیدن به دقت تحلیل حساسیت معین در طراحی، براساس روشهای سعی و خطا در طراحی صورت میپذیرد. هدف این مقاله، توسعه روشی برای تعیین تعداد نمونه مورد نیاز براساس معیار مشخص برای رسیدن به دقت تحلیل حساسیت معین می باشد. لذا در این مقاله، یک روش تحلیل حساسیت جدید مبتنی بر طرح آزمایشات ابرمکعب ...
بیشتر
در حال حاضر، تعداد نمونه مورد نیاز برای رسیدن به دقت تحلیل حساسیت معین در طراحی، براساس روشهای سعی و خطا در طراحی صورت میپذیرد. هدف این مقاله، توسعه روشی برای تعیین تعداد نمونه مورد نیاز براساس معیار مشخص برای رسیدن به دقت تحلیل حساسیت معین می باشد. لذا در این مقاله، یک روش تحلیل حساسیت جدید مبتنی بر طرح آزمایشات ابرمکعب لاتین پیشرونده و همگرایی نتایج تحلیل ارائه شده است. برای این منظور یک روش نمونهبرداری ابرمکعب لاتین پیشرونده توسعه داده شد. این رویکرد سیستماتیک منجر به تحلیل حساسیت دقیق، کارآمد و سریع در مدلهای مختلف و با تعداد پارامترهای زیاد و بازه تغییرات بزرگ شدهاست. تحلیل حساسیت روی مدل طراحی بستر کاتالیستی یک رانشگر تک پیشرانه هیدرازینی به عنوان مطالعه موردی، انجام شدهاست و نتایج تحلیل حساسیت طراحی بستر کاتالیستی ارزیابی و تحلیل شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که در تحلیل حساسیت مبتنی بر ابرمکعب لاتین پیشرونده با مشخص شدن کمینه جمعیت مورد نیاز برای انجام تحلیل حساسیت با دقت مشخص، هزینه محاسباتی تحلیلهای مشابه و پیچیدگیهای طراحی کاهش خواهد یافت.
محمد حسین تیرانداز؛ میلاد عظیمی
دوره 13، شماره 2 ، تیر 1399، ، صفحه 37-50
چکیده
این مقاله با استفاده از رویکرد نُرم های H2 و ∞H به جانمایی بهینه وصله های پیزوالکتریک بر روی پانل ساندویچی یک فضاپیمای نمونه پرداخته است. برخلاف سایر روش های بهینه سازی موجود، رویکرد پیش رو نه تنها نُرم مودهای کنترل شده سیستم را افزایش می دهد، بلکه می تواند با در نظر گرفتن مودهای باقی مانده و کاهش نُرم های H2 و ∞H، مشکلات اسپیل اُور ...
بیشتر
این مقاله با استفاده از رویکرد نُرم های H2 و ∞H به جانمایی بهینه وصله های پیزوالکتریک بر روی پانل ساندویچی یک فضاپیمای نمونه پرداخته است. برخلاف سایر روش های بهینه سازی موجود، رویکرد پیش رو نه تنها نُرم مودهای کنترل شده سیستم را افزایش می دهد، بلکه می تواند با در نظر گرفتن مودهای باقی مانده و کاهش نُرم های H2 و ∞H، مشکلات اسپیل اُور شدن سیستم را کاهش دهد. رفتار ارتعاشات باقی مانده سیسستم با در نظر گرفتن مدل سازه ساندویچی به جای استفاده از سازه های رایج و با استفاده از روش اجزاء محدود مدلسازی شده است. به منظور نمایش اثر جانمایی بهینه وصله های هوشمند پیزوالکتریک، رفتار ارتعاشی حلقه بسته سیستم با استفاده از کنترلر پسخوراند نرخ کرنش کنترل شده است. به منظور مدلسازی واقعیتر رفتار سازه، اثرات ناپیوستگی میان هسته و رویه ها در مدلسازی ها در نظر گرفته شده است.
فیزیولوژی و پزشکی فضایی (اختر-زیستشناسی)
احسان صیامی؛ رضا محمدی؛ وجیهه زرین پور
دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 41-49
چکیده
هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی بیان تعدادی از ژنها به منظور ارزیابی اختلالات ناشی از تغییرات فشار در فضانوردی و غواصی در بیماری رفع فشار بود. این تحقیق بر روی 5 غواص ماهر انجام شد و سطح بیان ژنهای TLR-2 ,HSP-72, IL-1b, NF-kBو MPO که مسئول شرایط پیش التهابی می باشند و همچنین سطح بیان ژنهای شاخص فضانوردی یعنی DRD4 و BNIP3 بر روی نمونههای بومی ...
بیشتر
هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی بیان تعدادی از ژنها به منظور ارزیابی اختلالات ناشی از تغییرات فشار در فضانوردی و غواصی در بیماری رفع فشار بود. این تحقیق بر روی 5 غواص ماهر انجام شد و سطح بیان ژنهای TLR-2 ,HSP-72, IL-1b, NF-kBو MPO که مسئول شرایط پیش التهابی می باشند و همچنین سطح بیان ژنهای شاخص فضانوردی یعنی DRD4 و BNIP3 بر روی نمونههای بومی ایرانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نمونه خونی نیم ساعت پس از انجام غواصی گرفته شد، RNA آنها استخراج و cDNA سنتز شد. با استفاده از آغازگرهای اختصاصی، واکنشهای PCR real-time انجام شد. آنالیزهای آماری T-Student نشان داد که سطح بیان تمام ژنها به جز ژنهای MPO و TLR-2 پس از قرار گیری در تغییرات فشار و فعالیتهای غواصی افزایش چشمگیری داشته است. این تغییرات میتواند به عنوان شاخصی برای افراد سالم تحت استرس فشار در فضا نوردی و همینطور در غواصی در نظر گرفته شود.